مهریه مالی است که قابلیت تملک داشته باشد و در عقد نکاح ، مرد تعهد می کند که به زوجه بپردازد. ما در این نوشتار به طور مختصر منابع و احکام حقوقی مهریه را بیان می کنیم. بنابراین مهریه مالی است که به هنگام عقد نکاح برای ضوابط شرع و رسم و عادت از طرف مرد به زن پرداخت می گردد و صداق – صداقیه، کابین و قرض هم نامیده می شود. مهریه عندالمطالبه است یعنی به محض انعقاد عقد نکاح زوجه مالک مهریه می شود . در صورت بطلان نکاح و یا فسخ آن از طرف مرد یا زن مهریه به زن تعلق نمی گیرد. در زمان عقد زوجین می توانند توافق نمایند که شخص خاصی ضمانت پرداخت مهریه را بنماید یا تضمین جهت پرداخت آن اخذ شود. بعد از فوت زن مهریه از طریق وراثت قابل مطالبه می باشد. یعنی وراث می توانند به نسبت سهم الارث ادعای مهریه را داشته باشند.
مهریه در طلاق از طرف مرد
زمانی که مرد دادخواست طلاق را تقدیم دادگاه نماید باید کل مهریه زوجه را پرداخت کند.
مهریه در طلاق از طرف زن
در طلاق از طرف زن از نوع طلاق بائن بوده و زوجه باید در قبال مالی که به شوهر می دهد طلاق بگیرد و این مال در اغلب موارد مقداری از مهریه زن می باشد که زوجه آن را بذل می نماید.
مهریه در طلاق توافقی
پرداخت مهریه در طلاق توافقی بستگی به توافق طرفین دارد. هرچند که با توجه به اینکه نوع طلاق خلع می باشد زوجه باید مقداری از مهریه خود را بذل نماید.
قانون مقدار مشخصی برای مهریه تعیین نکرده و بستگی به توافق طرفین دارد. تعیین مهریه در نکاح منقطع الزامی است و عدم تعیین آن موجب ابطال عقد می باشد. قوانین جدید صرفاً درخصوص نحوه وصول مهریه و اجرای محکومیت مالی و بازداشت مرد می باشد.
قانون مهریه
مهریه به هر میزانی قابل وصول می باشد ولیکن مطابق مقررات جدید اعمال ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و بازداشت مرد درخصوص مهریه صرفاً تا میزان ۱۱۰ عدد سکه بهار آزادی یا معادل آن میسر می باشد. اگر اموالی از زوج توقیف شود یا ایشان توانایی پرداخت داشته باشد بیش از ۱۱۰ سکه قابل وصول است. هرگاه زوجه در صدد وصول مهریه خود برآید می تواند با تقدیم دادخواست به همرا عقدنامه به دادگاه خانواده و یا درخواست از اداره اجرای ثبت اقدامات لازم را انجام دهد. مدت آن بستگی به اوقات رسیدگی دادگاه، حضور زوج در دادگاه و روند توقیف اموال زوج و اجرای حکم دارد و مدت مشخصی را نمی توان تعیین کرد. حتی می توان بابت مهریه مرد را ممنوع الخروج کرد.
جهت اطلاعات بیشتر در مورد مهریه و چگونگی وصول مهریه ویدیو زیر را ببینید.
انواع مهریه
مهر انواع و اقسام مختلفی دارد که عبارتند از :
۱٫ مهرالسنه یا مهر محمدی : مهری است که پیامبر اسلام (ص) برای حضرت فاطمه (س) مقرر کردند و آن عبارت است از دویست و شصت و دو مثقال و نیم پور نقره مشکوک است.
۲٫ مهرالمسمی : عبارت است از میزان مالی که به عنوان مهریه در عقد نکاح ذکر می گردد و مورد توافق زوجین است و یا مهری است که در عقد نکاح تعیین شده یا تعیین آن به عهده شخص ثالثی گذارده شده است.
۳٫مهرالمثل: هرگاه در عقد نکاح در زمان عقد مهریه تعیین نشود، زوجین می توانند پس از وقوع عقد با توافق مهریه تعیین نمایند. حال اگر قبل از تراضی برای تعیین مهریه نزدیکی شود زوجه مستحق مهرالمثل است. مهرالمثل عبارت است از مال که با در نظر گرفتن وضع خانوادگی زوجه و حال اقران و نزدیکان زوجه جهت مهر تعیین می شود. مهریه که در نکاح معوضه البضع پس از وقوع نزدیکی و قبل از توافق بر مهر معین برحسب شرافت و اوضاع و احوال زوجه به او داده می شود. (ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی)
۴٫ مهرالمتعه: هرگاه در عقد نکاح مهر تعیین نشود و زوج مصمم باشد که زوجه را قبل از نزدیکی طلاق دهد مقداری را به عنوان مهر تعیین و به زوجه پرداخت می کنند و این مبلغ بستگی به وضعیت مالی زوج دارد. برخلاف مهرالمثل که به وضع خانوادگی زوجه داشته است در تعیین مهرالمتعه وضعیت مالی زوج را مدنظر قرار می دهند، به طور خلاصه مهرالمتعه مهری است که در نکاح مفوضه البُضع شوهر به زن مطلقه خود که با او نزدیکی نکرده می دهد برای تعیین این مهر برخلاف مهرالمثل مرد از حیث وضعیت مالی مرد مد نظر قرار می گیرد.
۵٫مفوضه البضع: زوجه را در عقد نکاحی که دائم بوده و مهر ذکر نشده باشد با شرط عدم مهر شده باشد مفوضه النضع نامند.
۶٫ مفوضه المهر: زوجه را در نکاح دائم که تعیین مقدار مهریه را به اختیار شوهر یا زوجه یا ثالث گذاشته باشند، مفوضه المهر گویند.
مهریه عندالاستطاعه چیست؟
عندالاستطاعه قیدی است که در عقدنامه درج می شود و تا زمانی که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را نداشته باشد زن نمی تواند مهریه خود را وصول نماید.
تفاوت مهریه عندالاستطاعه و عندالمطالبه
در زمانی که مهریه عندالمطالبه تعیین شود مرد محکوم به پرداخت مهریه شده و با توجه به شرایط باید آن را پرداخت کند ولیکن در زمانی که مهریه عندالاستطاعه تعیین می شود ابتدا باید ثابت شود که زوج توانایی پرداخت دارد.
